به موجب قوانین و مقررات اصلاحیه قانون تجارت و با رعايت شرايط مقرر در مادتین ۱۳۴ و ۲۴۱ قانون مزبور، در شرکتهای سهامی خاص و عام میبایست نسبت معيني از سود خالص سال مالي شركت كه در همان سال به صاحبان سهام پرداخت می شود، جهت پاداش هیئت مدیره در نظر‌گرفته شود.
در اینجا میخواهیم به، نحوه عملکرد شرکتها مبنی بر ثبت و ضبط، گزارشگری، تکالیف بازرس قانونی و در نهایت، نحوه عمل مراجع رسیدگی و حل اختلاف نظام مالیاتی مبنی بر تعیین ماخذ محاسبه مالیات و مالیات متعلق، پاداش هیئت مدیره صحبت کنیم.
واحد حسابداری شرکتها بر اساس مصوبه مجمع عمومی مبنی بر اختصاص قسمتی از سود خالص تحت عنوان پاداش هیئت مدیره سند حسابداری صادر و در دفاتر مالی ثبت نموده و به بموجب آن در صورتهای مالی شرکتها، گزارش می شود.
وظایف مدیریت شرکت در قبال تخصیص، کسر و پرداخت مالیات متعلق پاداش هیئت مدیره چیست؟
به صراحت مقررات مادتین ۱۳۴ و ۲۴۱ هیئت مدیره شرکت از دو گروه تشکیل شده است. اعضاء موظف و اعضاء غیر موظف و نحوه تعلق پاداش هیئت مدیره، به آنان به روشنی مشخص شده است.
اعضاء موظف(شخص حقیقی)، شرکت به موجب مقررات ماده ۸۶ ق.م.م هنگام تخصیص یا پرداخت پاداش هیئت مدیره، مکلف است، مبالغ پاداش را مانند سایر اقلام حقوق و مزایا، عینا در لیست حقوق و دستمزد مربوطه، گزارش و مالیات متعلق را کسر و وفق مقررات پرداخت نماید و در صورت تخلف، مسئول پرداخت مالیات و جریمه های متعلق خواهند بود.
اعضاء غیر موظف(شخص حقیقی)، شرکت مکلف است پاداش هیئت مدیره را بدون اعمال معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.م مشمول مالیات مقطوع به نرخ ۱۰ درصد نموده و مالیات متعلق را کسر و ظرف مدت تعیین شده در ماده ۸۶ ق.م.م پرداخت نماید و در صورت تخلف، مسئول پرداخت مالیات و جریمه های متعلق خواهند بود.
تا اینجا تکلیف شرکت و یا بهتر بگوییم خود هیئت مدیره (مدیریت) شرکت، در قبال کسر و پرداخت پاداش هیئت مدیره مشخص شده است.
به موجب مفاد ماده ۱۴۸ اصلاحیه قانون تجارت بازرس يا بازرسان علاوه بر وظايفي كه در ساير مواد اين قانون براي آنان مقرر شده است مكلفند درباره صحت و درستي صورت دارايي و صورتحساب دوره عملكرد و حساب سود و زيان و ترازنامه‌اي كه مديران براي تسليم به مجمع عمومي تهيه مي‌كنند و هم چنين درباره صحت مطالب و اطلاعاتي كه مديران در اختيار مجامع عمومي گذاشته‌اند اظهار نظر كنند. بازرسان بايد اطمينان حاصل نمايند كه حقوق صاحبان سهام در‌حدودي كه قانون و اساسنامه شركت تعيين كرده است به طور يكسان رعايت شده باشد و در صورتي كه مديران اطلاعاتي برخلاف حقيقت در اختيار‌صاحبان سهام قرار دهند بازرسان مكلفند كه مجمع عمومي را از آن آگاه سازند.
بنابر این با امعان نظر به مراتب معروضه بازرس یا بازرسان قانونی می بایست در صورت عدم رعایت موارد صدر الاشاره، گزارش تخلف مدیران شرکت در انجام تکالیف قانونی مبنی بر عدم کسر و پرداخت مالیات تکلیفی (حقوق) و همچنین خسارات و جرائمی مالیاتی که بواسطه قصور مدیریت به شرکت تحمیل شده است، به مجمع گزارش نمایند. لازم به توضیح است، در این خصوص سطح اهمیت یعنی اندازه مبلغ مهم نیست بلکه صفت مهم است، یعنی تخلف از تکالیف قانونی، یعنی از یک سو عدم پرداخت مالیات مدیران (اعضاء هیئت مدیره) و از سوی دیگر تحمیل مالیات و جرائم متعلق به شرکت صورت گرفته است.
نحوه عمل مراجع مالیاتی در بر خورد با موضوع چگونه است؟
چنانچه شرکت، مطابق آنچه که بیان شد اقدام نگرده باشد، اداره امور مالیاتی ذیصلاح به موجب مفاد ماده ۹۰ ق.م.م، مکلف است، مالیات متعلق را به انضمام جرائم محاسبه و از شرکت مطالبه نماید. لازم به توضیح است، ماموران مالیاتی به مقررات قانونی مالیات این اشخاص توجه کافی را مبذول نموده و آن را جزء مالیات تکلیفی موضوع ماده ۱۰۴ و یا جزء مالیات عملکرد شرکت تلقی ننمایند.
در نتیجه، ارتقاء فرهنگ مالیاتی مؤدیان و جامعه یک وظیفه عمومی است. در این راستا مسئولین شرکتها، بازرسان و ماموران مالیاتی، وظایف و تکالیف مهمی را به موجب قوانین و مقررات به عهده دارند. بدیهی است مدیران شایسته و صادق بدرستی و بموقه به تکالیف مالیاتی خود عمل نموده هیچوقت راضی نمیشوند مالیات خود را به شرکت تحمیل کنند و بدین طریق موجبات ضرر و زیان شرکت را فراهم نمایند. آنان میدانند این عمل از یک سو تخلف از قوانین و مقررات مالیاتی کشور است و از سوی دیگر کارکنان، صاحبان سهام و جامعه، اقدامات مدیران را همواره به عنوان یک الگو زیر نظر دارند. مدیران بخرد نمیخواهند با اقدامات غیر قانونی، اعتماد و اعتبار خود را نزد کارکنان، سهامداران، بازرسان، ماموران مالیاتی و بخصوص جامعه از دست بدهند.
